de Bibliotheek Deventer
Jaarverslag 2020
Voorwoord
Een verslag over 2020 kan niet anders dan in het licht van corona staan. Iedere vergelijking met voorgaande jaren gaat voor het jaar 2020 volledig mank. De coronacrisis gooide roet in het eten van alle plannen en activiteiten, veranderde de openstelling van de vestigingen, maakte ons thuiswerkers in plaats van biebwerkers en heeft al met al een grote impact gehad op de bibliotheek, haar bezoekers en haar medewerkers. Zoals op de hele wereld.
De keerzij van een crisis is dat er creativiteit naar boven komt bij mensen. Wat kan er wel? Hoe kunnen we omgaan met de anderhalve meter in onze activiteiten? Wat kan er online? Die nieuwe energie wierp zijn vruchten af. Tevens is in deze periode nog zichtbaarder geworden dat een bibliotheek een maatschappelijke functie heeft in de lokale samenleving en in die hoedanigheid ook erg gemist werd in die lokale samenleving.
De eerste maanden gingen we goed van start. Normale bezoekerscijfers, activiteiten, uitleningen. In de eerste Coronagolf moesten we sluiten, daarna kwamen er verschillende types van openstelling. Een en ander was afhankelijk van wat de brancheorganisatie had afgesproken met de overheid voor een bepaalde periode en de toestemming van de veiligheidsregio. We varieerden tussen de afhaalbieb, waar gereserveerde materialen opgehaald konden worden; de uitleenbieb, waar leden zelf hun boeken uitzoeken, maar niet mogen verblijven en de verblijfbieb, waar met inachtneming van de beschermende maatregelen bezoekers gebruik kunnen maken van de reguliere faciliteiten.
Tijdens de sluiting werd er gezocht naar manieren om in contact te blijven met de leden en gebruikers en ze van dienst te zijn, onder andere: de dienstverlening van de publieksservice was telefonisch en digitaal bereikbaar; de online bibliotheek werd fors uitgebreid; de taalspreekuren werden telefonisch georganiseerd; de leesconsulenten maakten filmpjes voor de leerlingen; onze leden van boven de 75 jaar zijn telefonisch benaderd door medewerkers om te informeren naar hun welzijn en om ze eventueel te wijzen op andere vormen van dienstverlening.
2020 was een enerverend jaar. Onzekerheid, verdriet, angst en teleurstelling waren gevoelens die ieder mens, in meer of mindere mate, ervaren heeft. Maar ook saamhorigheid, reflectie, de wil om er samen de schouders onder te zetten en daar het plezier in te hervinden. Terugkijkend is in ieder geval duidelijk, dat de Bibliotheek Deventer, met haar medewerkers, vrijwilligers, bezoekers en samenwerkingspartners, over veel veerkracht beschikt en altijd zoekt naar oplossingen om in de lokale samenleving haar functie te kunnen blijven vervullen.
Alice van Diepen,
directeur/bestuurder
De Bibliotheek Deventer: organisatie in beweging
2020 is in alle opzichten een bijzonder jaar en dat zie je terug in dit verslag. We kiezen voor een tijdlijn om de relatie tussen wat er gebeurt vanuit de Bibliotheek en wat er gebeurt rondom corona met elkaar in verband te brengen. Want dat het elkaar enorm beïnvloed heeft is wel duidelijk. Vanaf de start van het nieuwe jaar gaan we volop aan de slag vanuit vier verschillende programmalijnen. Daarmee willen we beter aansluiten op de doelen die we ons stellen. De veranderende rol van de bibliotheek vraagt daar om. Van een uitleenhuis voor boeken, worden we steeds meer een ontwikkelplek. Voor zelfontplooiing, meningsvorming en de vergroting van zelfredzaamheid. In ons nieuwe meerjarenbeleidsplan kun je er alles over lezen.
De kleur van het icoontje correspondeert met een van die programmalijnen. In de programmalijnen zitten medewerkers met verschillende taken en achtergronden die samen de prioriteiten stellen en de programma’s bepalen.
Tijdlijn 2020
Expositie Verhalen om door te geven
Sprookjes, legenden en fabels zijn eeuwenoud. Ze worden van generatie op generatie doorverteld bij het haardvuur. Pas later worden ze opgeschreven en verschijnen ze in boekvorm om vervolgens te verdwijnen in kasten bij liefhebbers en verzamelaars. Gelukkig komen ze ook terecht bij de Athenaeumbibliotheek en kunnen wij ze laten zien aan een groot publiek. Een selectie van de oude boeken met de nog steeds populaire verhalen presenteren we begin 2020 in de expositieruimte Proosdij van de Bibliotheek Centrum.
Focus op mopperen
Moppereend is het prentenboek van het jaar en staat volop in de belangstelling tijdens de Nationale Voorleesdagen. De bibliotheek sluit aan met een voorleeslunch in alle vestigingen. Maar de bozige eend wordt ook de ster van ons eerste Focuspunt. We vertellen tien dagen lang intensief waarom voorlezen zo belangrijk is en waarom de bibliotheek daar zoveel in investeert met diverse programma’s als BoekStart en VoorleesExpress.
Voorlezen heeft een positief effect op woordenschat, spelling en tekstbegrip, iets waar kinderen op school een groot voordeel van hebben. Maar voorlezen maakt je ook leuker (de slogan van de Nationale Voorleesdagen). Het leert kinderen over gevoelens en gedachten en dat niet iedereen hetzelfde is. Zo zorgt het voor meer begrip voor anderen en voor zichtzelf. Moppereend is het perfecte boek om het met de allerjongsten te praten over boze gevoelens.
KOP-festival ook bij de bibliotheek
Het is een begrip in Deventer, het KOP-festival. Op zoek naar extra ruimte voor de grote aantallen bezoekers klopt organisator Science Café Deventer, aan bij de bibliotheek. Uiteraard bieden we ruimte, en een samenwerking, we zijn tenslotte een podium van de stad. Het Burgerweeshuis richt zich op volwassenen terwijl de bibliotheek de perfecte plek wordt voor families.
Tijdens deze dag vol lezingen, discussies, demonstraties, workshops, activiteiten, testjes, theater en live muziek speelt ook Moppereend een rol. Want als er iets een zaak van het hoofd is dan zijn het emoties.
Spreekuur openbaar vervoer
De maatschappij ontwikkelt zich snel. Van altijd iemand in de buurt die even helpen kan, tot onpersoonlijke machines die geen antwoord geven als je het even niet meer weet. Als je niet mee kunt, blijf je achter. Maar niet als het aan ons ligt.
We werken samen met heel veel vrijwilligers, die in alle rust de meeste obstakels willen helpen opruimen. Zo hebben we Erik Baaij, die vanuit individuele interesse wekelijks mensen bij staat in digitale nood.
Daarnaast werken we met vrijwilligersorganisaties die hun eigen specialisatie meebrengen, zoals de OV-ambassadeurs van de Provincie Overijssel. Sinds eind 2019 komt een delegatie elke maand naar de Bibliotheek aan de Stromarkt om uitleg te geven over onder meer de OV-chipkaart of het plannen van een reisroute.
Dichtersavond
Voor het laatst reikt wethouder Carlo Verhaar in Theater Bouwkunde de prijzen uit aan de winnaars van de Gedichtenwedstrijd. Niet omdat we de samenwerking stoppen maar omdat MIMIK de nieuwe locatie gaat worden van deze succesvolle activiteit.
Beste van de 41 volwassenen was volgens de vakkundige jury, Niels Hartvelt (links op de fotomontage). Bij de jongeren versloeg Lizzy Wagenaar medescholieren uit 12 klassen van het Etty Hillesum Lyceum.
Een verslag van de avond kun je hier nalezen.
Aftrap Scoor een Boek! 2020
Om kinderen te motiveren een boek te pakken is het goede voorbeeld geven soms al voldoende. En wie wil je nou liever volgen dan de stoere kerels van Go Ahead Eagles. Als zij zeggen dat lezen tof is, dan is dat gewoon zo! Voor de vijfde keer alweer werkt de bibliotheek samen met de Eagles in het project Scoor een Boek! Leerlingen van groep 5 van 15 basisscholen in Deventer gaan de strijd aan om zoveel mogelijk boeken te scoren in 10 weken tijd. Spelers Elmo Lieftink en Maël Corboz zijn de supersupporters en trappen de eerste helft af op Kindcentrum het Palet.
Scoor een Boek! is het tweede Focuspunt van het jaar. We zetten de spotlight op lezen voor basisschoolleerlingen. De meeste bereiken we al omdat we samenwerken met 26 basisscholen in de heel Deventer. Het zijn onze ‘Bibliotheek op School’- scholen.
Beelden van onze tijd
Naar elkaar luisteren en met elkaar praten is cruciaal voor het vormen van een geïnformeerde mening. Het gesprek op gang brengen staat hoog op ons prioriteitenlijstje. Wat aan bod komt bepaalt Deventer liefst zoveel mogelijk zelf. We staan open voor samenwerking en we worden gevonden. Met sommige partners ontstaan hechte samenwerkingsverbanden. Bijvoorbeeld met het COC Deventer die de belangen van de LHBTI gemeenschap behartigt, door onderwerpen te kiezen die raken aan de morele en ethische keuzes de wij allemaal maken in onze levens.
Deel 1 van de lezingenreeks Beelden van onze tijd, gaat in op de dilemma’s van kunst in oorlogstijd, vroeger en nu. Wat laat je zien, voor wie wil je nog werken en wat is belangrijk als er mensenlevens op het spel staan? Te gast is de Syrische kunstenaar Raafat Ballan.
Eerste coronabesmetting
Een nieuwe ziekte verspreidt zich van China over de wereld. In Europa slaat het coronavirus in eerste instantie vooral toe in Italië. Het lijkt een kwestie van tijd dat Nederland ook aan de beurt komt.
Tijdens een live uitzending over feiten en fabels over covid-19, horen we net als gezondheidsminister Bruins, dat de eerste besmetting in Nederland is vastgesteld.
De Vos Reynaerde te kijk gezet in 64 boekbanden
De hal van de Athenaeumbibliotheek aan het Klooster is weer (even) expositieruimte. De stichting Handboekbinden heeft de locatie gespot als ideale plek voor hun jaarlijkse boekbandexpositie. Er was weinig overtuigingskracht nodig om onze vitrines ter beschikking te stellen.
De expositie laat een mix van 64 boeken zien met dezelfde inhoud maar met een bijzondere, handgemaakte omslag. Enkele boeken zijn gebonden op traditioneel middeleeuwse wijze. Andere zijn moderner in ontwerp en materiaalgebruik, maar altijd met een knipoog naar het verleden.
Samen werken aan leefvaardigheden
TopTaal, KonnecteD en de Bibliotheek Deventer starten samen een pilot om de leefvaardigheden van elf medewerkers van KonnecteD te vergroten. Alle kandidaten hebben Nederlands als moedertaal en hebben een leerwens op gebied van taal. De een wil beter leren schrijven, de ander zou graag zelf formulieren willen invullen. De docenten van TopTaal stemmen hun aanpak af op de individuele wensen. Vrijwilligers van de bibliotheek bieden ondersteuning en motivatie. Als de pilot succesvol is komt er een vervolg.
Opbeurend
Na commentaar van onze gasten dat de hal in de vestiging Colmschate zo prachtig opgeknapt was maar dat de lift daarbij achter was gebleven vonden we het toch noodzakelijk om de binnenkant aan te pakken.
Gasten blij, wij blij!
Geen handen meer schudden
Het aantal conronagevallen loopt snel op en de eerste coronadode is op 6 maart te betreuren. Tijdens een persconferentie met RIVM-baas Jaap van Dissel, laat minister-president Rutte weten dat handen schudden voorlopig even geen optie meer is.
Deze en de andere maatregelen worden door de communicatieafdeling direct vertaald naar een poster voor onze gasten en natuurlijk onszelf.
Start Deventer Boekenweek
Als boekenstad kun je niet anders dan flink uitpakken tijdens de Boekenweek. En dat gebeurt ook. De stichting Deventer Boekenweek heeft het programma rond en opent een beetje bezorgd, maar toch vol goede moed de editie 2020 op het Marktplein van de Bibliotheek Centrum.
Rebellen en Dwarsdenkers is het thema. Speciale gast op het feestje is taalvirtuoos Wim Daniëls. Stadsdichter Robin Bleeker krijgt de literaire macht overgedragen van wethouder Carlo Verhaar en wordt de officiële Boekenweekburgemeester.
Brand!
Nee, geen echte, maar een beetje rook voor een ontruimingsoefening in de Bibliotheek Centrum.
Om 9.32 uur ontstaat er in de Tuinkamer een “brandje” en gaat in het pand het ontruimingsalarm af waarna iedereen in beweging komt. Ruim 11 minuten later is het pand helemaal leeg en staan zowel bezoekers als medewerkers buiten. Hiermee voldoen we ruimschoots aan de norm waarin wordt voorgeschreven dat een ontruiming maximaal 25 minuten mag duren.
Wat doet de bibliotheek?
De persconferentie van 12 maart heeft directe gevolgen voor ons. Het crisisteam, dat sinds de opening van de bibliotheek aan de Stromarkt in 2018, een sluimerend bestaan leidt, wordt gereactiveerd.
De leden moeten allereerst beslissen over de Boekenweek waar we dan middenin zitten. Er worden aardig wat bezoekers verwacht voor lezingen, muziek en meezingen. Zijn het er 100 of niet? Het hangt erom, maar het is gewoon niet meer te verantwoorden. Alle activiteiten worden afgelast. Deelnemers vinden het jammer maar zijn opgelucht. Het is te onzeker.
Ook andere publieksactiviteiten gaan niet meer door. We blijven alleen nog open voor uitleen en studie, met inachtneming van de geldende maatregelen. Hoewel boeken niet zo populair zijn als meel en macaroni zien we in de dagen die volgen een aardige run op onze collectie. Iedereen wil een leesvoorraadje thuis hebben, voor je weet maar nooit.
Bibliotheek gesloten
’s Avonds na persconferentie pakken leden van ons crisisteam direct de telefoon en hebben contact. Hoe pakken we de sluiting aan? Wie informeert de collega’s? Wat zeggen we tegen onze bezoekers? Hoe gaan we om met geplande activiteiten. Op maandagochtend 16 maart komt het team in een akelig lege bibliotheek aan de Stromarkt samen. Op anderhalve meter afstand, regelen ze alles wat nodig is.
Kantoor aan huis
Thuiswerken, we deden het wel eens, maar niet al te vaak en zeker niet allemaal tegelijk. Nu is dat anders en dat brengt zo zijn eigen problemen met zich mee. Dat begint met de hardware. Wie heeft een laptop en wie krijgt een laptop te leen? Gelukkig hebben we een kast met cursuslaptops die door de ICT collega’s razendsnel worden ingericht als werklaptops.
We helpen elkaar bij het installeren en gebruiken van Teams en Zoom. We leren handige online tooltjes waar we nog nooit van gehoord hadden voor corona. En we krijgen (soms letterlijk) een kijkje bij elkaar in de keuken. Kinderen lopen enthousiast door het beeld en zo af en toe loert een nieuwsgierige poes op de achtergrond mee zonder dat het baasje iets doorheeft.
Reserveringen ophalen
De kasten bij de bibliotheek staan vol met gereserveerde boeken die niet meer spontaan opgehaald mogen worden. Om ze toch bij de lezer te krijgen verzinnen we een oplossing. Medewerkers van de front-office bellen met de betreffende klanten en spreken een tijdstip af waarop een tasje met boeken aan de deur wordt overhandigd. Zo raken we in een paar dagen tijd nog heel wat materialen kwijt. En hebben onze leners een voorraadje om verder te kunnen.
Telefonische hulp bij e-books
Wie lid is van de bibliotheek kan gratis tienduizenden e-books lezen. De meeste van onze leden houden nog steeds graag een boek in de handen, maar nu het niet mogelijk is om dat boek te verversen wordt een e-book een stuk aantrekkelijker. En dan volgt de noodzaak om je te verdiepen in de online wereld van het elektronische boek. Dat is niet voor iedereen even vanzelfsprekend. Gelukkig beschikken we over een aantal enthousiaste e-bookambassadeurs. Vooruitlopend op de vragengolf die ongetwijfeld gaat komen steken ze de koppen bijeen en richten telefonische spreekuren in. Een mooie service voor de beginnende e-reader.
Intelligente lockdown
Tijdens de persconferentie van 23 maart worden de maatregelen steeds strenger. Inmiddels kunnen we constateren dat ook in Nederland de lockdown is begonnen, hoewel die veel minder rigoureus is dan in landen om ons heen. De intelligente lockdown is geboren.
Stil
De intelligente lockdown is het laatste duwtje om alle activiteiten in onze panden te staken. Nadat er wat urgente zaken zijn geregeld vertrekt ook de laatste medewerker om thuis te werken en is het stil in alle vestigingen. Behalve in Lettele. Daar zit de bibliotheek in de winkel van Erwin Kleine Koerkamp, die zich met liefde ontfermt over onze boeken.
Online diensten netjes gepresenteerd, online
Om lezers, leners en iedereen die geïnteresseerd is te vertellen over al onze online diensten wordt met grote spoed een pagina op onze website ingericht met alle mogelijkheden. Van krantenbanken, tot gratis e-books voor iedereen en van interactieve prentenboeken tot de online collectie topstukken van de Athenaeumbibliotheek. Er is genoeg te ontdekken voor de leesliefhebber.
Team communicatie probeert zoveel mogelijk mensen op de hoogte te stellen. Ze stuurt nieuwsbrieven en persberichten en schrijft posts voor Facebook, Instagram en Twitter.
Aan de studie met GoodHabitz
Thuiswerken als je eigenlijk geen thuiswerk hebt is op z’n zachts gezegd lastig. Om ons te helpen ook op professioneel vlak de ‘coronatijden’ goed door te komen, bieden VOB, KB en SPN (de landelijke bibliotheekorganisaties) onder de vlag van Bibliotheek Campus alle bibliotheekmedewerkers gratis gebruik van GoodHabitz online training aan. Daarmee kunnen we aan de slag met trainingen op het gebied van persoonlijke effectiviteit, Excel, BHV, werkgeluk, klantgerichtheid, positieve psychologie en nog veel meer!
Later worden de cursussen van GoodHabitz, samen met die van Soofos, gratis toegankelijk voor onze leden.
Leestips van Maatje en de Voorleestas
Net als de bibliotheek zijn de scholen gesloten. Dat betekent dat we niet meer langs kunnen gaan om leestips te brengen op onze Bibliotheek op School scholen. Er wordt een offensief online gestart. Met tips over boeken, leuke apps en websites. Veel daarvan is gemaakt door derden, maar daar waar wat extra’s nodig is gaan we zelf aan de slag. Bijvoorbeeld met een serie filmpjes met in de hoofdrol robot Maatje.
Provinciale bibliotheekorganisatie Rijnbrink neemt het initiatief tot het ontwikkelen van de Digitale Voorleestas. De digitale prentenboeken die daarin zitten, worden voorzien van doe-, zing-, speel- en praatopdrachtjes. Onze specialisten werken actief mee om interessante, gevarieerde en goed gevulde Voorleestassen samen te stellen.
Belastingspreekuren uitgesteld
Elk jaar helpen gekwalificeerde vrijwilligers mensen die dat zelf niet kunnen met de digitale belastingaangifte. Afspraken maak je via de medewerkers van Raster en van de bibliotheek. Als de bibliotheek moet sluiten zijn alle spreekuren inmiddels volgeboekt. De eerste berichten zijn dat de maatregelen tot 6 april gelden. Dat zou betekenen dat de spreekuren door kunnen gaan. Helaas, eind maart is wel duidelijk dat dat niet gaat lukken.
Wat volgt is een intensieve afbelronde. Want niet alleen gaan de spreekuren niet door, we moeten ook vertellen dat mensen zelf uitstel moeten aanvragen bij de Belastingdienst. Voor 1 mei. Bij alle 170 telefoontjes blijven onze collega’s geduldig uitleggen hoe dat moet. Tijdrovend, maar wel bevredigend als later blijkt dat het bijna iedereen gelukt is.
Deventer 75 jaar vrij
We besluiten om ook tijdens de crisis door te gaan met onze Focuspunten. In april is dat ‘75 jaar vrijheid’. Dat kan natuurlijk niet met fysieke activiteiten, daarom stellen we een online aanbod samen.
Op 10 april, de dag dat Deventer bevrijd werd, hangen wij digitaal de vlag uit op social media en onze website. We geven daarmee gehoor aan het verzoek van de organisatie van Overijssel Viert Vrijheid aan iedereen om op de lokale bevrijdingsdag de vlag uit te hangen.
Bellen met onze oudere leden
Hoe gaat het met onze leden? Hebben ze nog genoeg te lezen? Houden ze het een beetje vol? En missen ze ons zoals we hen missen? We willen ze het liefst allemaal bellen, maar we moeten een selectie maken. We draaien een lijst uit van onze frequente leners van 75 jaar en ouder. Met een script in de hand pakken we de telefoon. Je weet niets en er kan van alles zijn. Ook nare dingen als eenzaamheid, ziekte of overlijden en dan is het fijn als je voorbereid bent.
Wat we treffen zijn mensen die het bijna allemaal goed gaat. Ze waarderen ons telefoontje, maar hebben het zelf prima voor elkaar. Ook als het gaat om de boeken. De één heeft zich eindelijk bekwaamd in het e-readen, de ander ruilt met de buren of is van voren af aan weer begonnen aan de eigen voorraad in de boekenkast.
In totaal bellen 14 collega’s ruim 700 leden. Ook de directeur belt mee. Een van haar ‘klanten’ is mevrouw Korsten. In juni 2018 sloten zij samen de deuren van de bibliotheek aan de Brink. Zie de foto van 2018, toen elkaar omhelzen nog mocht. Er is altijd af en toe contact gebleven en ook nu wordt het telefoontje op prijs gesteld en wordt er flink bijgepraat over boeken en het leven.
Versoepeling lockdown
Anderhalve maand onderweg in de intelligente lockdown kondigt de regering op 6 mei aan dat buitensporten op anderhalve meter weer is toegestaan. Schoonheidsspecialisten, pedicures en, wat een weelde, de kappers mogen 11 mei weer aan het werk! Eindelijk kan je op een fatsoenlijke manier van je coronakapsel afkomen. Dan staat het mondkapje vast ook beter, dat vanaf 1 juni verplicht wordt in het openbaar vervoer.
En oh, tussen neus en lippen door krijgen wij een verrassing. Ook bibliotheken mogen vanaf 11 mei weer open!
Afhaalbieb
De datum waar we op geanticipeerd hebben is 20 mei, maar dan horen we dus dat we 11 mei alweer bezoekers mogen ontvangen. Er volgt overleg. Wat gaan we doen? Omdat onze vestigingen nog niet helemaal klaar zijn voor deze stap is het besluit niet zo moeilijk. We worden eerst afhaalbieb om dan zo snel mogelijk uitleenbieb te worden als alles veilig is.
En onze gasten? Die staan, net als wij, te trappelen.
Uitleenbieb
Zodra we alles veilig geregeld hebben kunnen onze gasten weer zelf hun boeken uitzoeken. Binnen de regels natuurlijk. Verplichte mandjes zorgen ervoor dat er niet meer mensen binnen zijn dan mag. Er worden meters en meters lint gespannen, pijlen op de vloer geven looproutes aan, aanwijzingen verschijnen op posters en narrowcasting. De medewerkers dragen hesjes met de vraag om anderhalve meter afstand te houden en aan hun handen bevinden zich plastic handschoentjes.
Boeken in quarantaine
Ergens doet het verhaal de ronde dat het coronavirus 72 uur na aanraking met een glad oppervlakte, zoals een boek, nog gedetecteerd kan worden. Dat leidt tot de landelijke bibliotheekbeslissing om materialen die worden teruggebracht 3 volle dagen in quarantaine te houden. Dat levert logistieke problemen op die in de Bibliotheek Centrum gelukkig worden ondervangen door het gebruik van kleine winkelwagentjes. Albert Heijn centrum leent er graag een aantal aan ons uit.
Verblijfbieb
Goed nieuws: dankzij de verdere versoepeling van de coronamaatregelen kan iedereen weer in verschillende vestigingen van de Bibliotheek Deventer terecht voor de zogenaamde ‘verblijfbieb’. Een kopje koffie drinken, iets printen of een boek lezen in de bibliotheek? Dat is gelukkig allemaal weer mogelijk. Ook hebben we coronaproof tafels ingericht waar je aan de slag kunt voor studie of werk.
En dat laatste doe je in je eentje, of, als je naar de Bibliotheek Centrum gaat, in je eendje. Iedereen die langer bij ons binnen wil blijven krijgt er eentje. Net zolang tot ze op zijn en wij weten dat er geen studieplek meer over is. Slim vonden wij onszelf. Maar niet zo slim als de gemiddelde student. De werkplekken zijn bijzonder populair en snel ‘uitverkocht’. Je moet dus of heel vroeg zijn, of het eendje waar je een dag eerder onopvallend mee vertrokken bent, te voorschijn toveren.
We zijn overgegaan op het gebruik van mandjes.
Spreekuren worden opgestart
Met het terugkeren van onze gasten komen ook onze spreekuurhouders terug.
- Het spreekuur basisvaardigheden hoeft niet meer telefonisch. Dat is fijn, want dat maakt het een beetje makkelijker om aan te geven wat je nodig hebt om regie op je eigen leven te krijgen.
- Je kunt een afspraak maken met Erik Baaij voor het spreekuur digihulp.
- Het sociaal-juridisch spreekuur van de Kern gaat van start in de Bibliotheek Keizerslanden
- Mensen die hulpvragen hebben op het gebied van financiën en administratie zijn welkom bij Geldfit van Moedige Dialoog Salland
- En de belastingspreekuren worden weer ingepland
Eerste in Deventer gedrukte boek is terug
De Liber bibliae moralis uit 1447 blijft voor altijd bij ons. En dat hebben we te danken aan de Vrienden van de Stads- of Athenaeumbibliotheek. Zij kopen een exemplaar van het allereerste in Deventer gedrukte boek en geven het in permanente bruikleen. Dit bijzondere boek, in 2019 nog te zien in de tentoonstelling ‘Deventer Boekenstad. Twaalf eeuwen boekcultuur aan de IJssel’, is tijdelijk te bewonderen in de Proosdij van de Bibliotheek Centrum.
De Liber bibliae moralis is gedrukt door Richard Pafraet, de eerste Deventer drukker. Het is een Latijns bijbelcommentaar van de middeleeuwse auteur Petrus Berchorius, een erg geliefd werk dat eerder veelvuldig met de hand gekopieerd werd. Wie meer wil weten kan hier terecht. Wil je het boek helemaal lezen, dan kan dat hier.
BoekStart voorleesuurtjes
Als je snel kijkt is het net of er geen coronavirus heerst. Op het Innovatieplein op de tweede verdieping van de Bibliotheek Centrum zit een groepje jonge kinderen op een kluitje te genieten van verhaaltjes die voorgelezen worden. Als je beter kijkt zie je de ouders op anderhalve meter afstand van elkaar meeluisteren.
Dit is het BoekStart Voorleesuurtje, het coronabestendige alternatief van de BoekStart Inloopochtend. Bij lekker weer wordt er uitgeweken naar ons dakterras.
Online Taalcafé is hier om te blijven
Het Taalcafé is een belangrijke ontmoetingsplek voor mensen die niet zo goed Nederlands spreken. Ze praten met elkaar over diverse onderwerpen en leren zo op een ontspannen manier de taal. De fysieke ochtenden zijn goed bezocht, maar ook dat mag niet meer. Alle zeilen worden bijgezet om online te gaan. Daarbij nemen we een voorbeeld aan andere bibliotheken in het land.
De grootste uitdaging is het werven van deelnemers. De Taalcafés zijn vrijblijvend, er worden geen lijsten met adresgegevens bijgehouden. Online werven via de website heeft niet veel zin, omdat de doelgroep zich daar niet bevindt. Wat je nodig hebt is een directe ingang. Gelukkig beschikt de bibliotheek via Huis der Taal over een hele grote groep vrijwilligers met een taalmaatje. Zij brengen de mogelijkheden onder de aandacht.
Op 17 juli is het zover, het eerste online Taalcafé via Zoom is een feit. Twee deelnemers zijn er. Door mond-tot-mondreclame en de doorverwijzing via diverse toeleiders loopt dat aantal gestaag op. Aan het eind van het jaar zijn er 158 deelnemers aangeschoven. De groep is anders dan bij het fysieke Taalcafé. Meest opvallende verschil is de leeftijd. Die is gemiddeld een stuk lager. Nu duidelijk is dat de online variant in een behoefte voorziet besluiten we ermee door te gaan. Zo bewijst en levert corona ons en de deelnemers een nuttige dienst.
Coronahulp in de buurt op DeventerWijzer
TONK, Tozo, TVL, NOW? Voor iedereen die de klok wel heeft horen luiden, maar niet weet waar de klepel hangt (en wie weet dat nou wel) is er DeventerWijzer. De website die informeert over zorg, welzijn, wonen, werk en geldzaken in de gemeente Deventer, richt een speciale pagina in met informatie over corona en geldzaken.
De belangrijkste regelingen worden eenvoudig uitgelegd. Daarnaast wijst ze de weg naar instanties die kunnen ondersteunen als het financieel niet lekker loopt. Team FIT van de gemeente Deventer bijvoorbeeld. Zij helpen je om geldzaken zo snel mogelijk weer in balans te krijgen. Het bericht met de verwijzing naar de gratis hulp is het best gelezen bericht op de Facebookpagina van DeventerWijzer in 2020.
Meerjarenbeleidsplan 2021-2024
Onze plannen voor komende 4 jaar zijn openbaar, na maanden hard werken. In het Meerjarenbeleidsplan 2021-2024 laat de Bibliotheek Deventer de doelen zien. Die zijn weer meer en beter afgestemd op onze groter wordende maatschappelijk, educatieve rol. We zorgen voor minder laaggeletterdheid, een kleinere digitale kloof, een leven lang leren en leesplezier en cultuur voor iedereen.
Dat bereiken we alleen door intensief te overleggen en samenwerking te zoeken met groepen die voor onze doelen van belang zijn. De overheid, de scholen en andere educatieve instellingen, maatschappelijke organisaties en bedrijven. En natuurlijk ook met de inwoners van Deventer. We zetten oren en ogen open voor ideeën en verzoeken. De Bibliotheek Deventer blijft van en voor iedereen.
Handschriften uit Harderwijk
In 2020 is het 200 jaar geleden dat de collectie van de Gelderse Academie, ofwel de universiteit van Harderwijk, naar Deventer verhuisde. In 1818 had de universiteit definitief haar deuren gesloten, waarop koning Willem I besloot dat de collectie naar de Athenaeumbibliotheek moest.
Met de komst van de bijna 3300 handgeschreven en gedrukte boeken verdrievoudigde het bezit van de Athenaeumbibliotheek. Een hele belangrijke gebeurtenis dus om uitgebreid bij stil te staan. Een selectie van de boeken is te bewonderen in een tentoonstelling in de Athenaeumbibliotheek én de Bibliotheek Centrum. De bijbehorende brochure valt in de smaak en is volledig uitverkocht.
Bereslimme herinnering aan Jeannette
In 2018 moesten we onverwacht afscheid nemen van onze collega Jeannette Oosterwijk. Met ziel en zaligheid zette zij zich in voor de bibliotheek en in het bijzonder voor de Bibliotheek Bathmen. In 2020 schenken haar man en kinderen een deel van het collectegeld dat tijdens haar uitvaart is opgehaald, aan ons. In samenspraak besteden we het aan een computer en een touchscreen voor in de vestiging in Bathmen. Daarop draait Bereslim, een educatief boekenprogramma voor jonge kinderen. We zijn blij en dankbaar om meerdere redenen.
En toen, de Kinderboekenweek
Dit jaar staat de Kinderboekenweek in het teken van geschiedenis met als motto: En toen. Als bibliotheek weten wij als geen ander dat een tijdmachine niet nodig is om andere tijden te ontdekken. Samen gaan wij met onze jonge bezoekers terug in de tijd.
Ondanks de coronamaatregelen lukte het een geslaagde Kinderboekenweek neer te zetten. We organiseren leuke activiteiten, er wordt voorgelezen uit boeken met het thema ‘vroeger’. Kinderen halen het ‘Tijdreizen’ doe-boekje op, doen mee aan de stickerspeurtocht, leren schrijven met een ganzenveer of toveren zichzelf om tot ridder op het Middeleeuwse Speelplein. Ouders zijn welkom, maar dan wel meegenieten op een afstandje graag.
Vriendensteun voor kinderleesclub
Corona en lekker naar school gaan is geen goede combinatie. Kinderen krijgen thuis onderwijs door inventieve leerkrachten. Ouders doen hun stinkende best om de boel een beetje te begeleiden. Soms gaat dat niet zo goed en raken kinderen op een achterstand, ook als het om lezen gaat. Gelukkig zijn daar onze jeugdspecialisten. Ze verzinnen De Leesclub voor leerlingen met leesachterstand uit groep 7. Anders dan bij leesclubs voor volwassenen staat niet het boek centraal, maar een thema. Handig, want als je enthousiast bent kun je nog even doorlezen.
Het plan is om een pilot te starten met drie scholen. We willen nogal wat bieden, zoals een mooie collectie over zes onderwerpen en een schrijversbezoek voor de hele klas. Daarvoor ligt niet direct geld op de plank. Gelukkig kunnen we rekenen op de vrienden van de Bibliotheek (Stichting vrienden van de Stads- en/of Athenaeumbibliotheek). Met een subsidie van 10.000 euro kunnen we de collectie aanschaffen, de schrijvers betalen en het concept verder uitwerken als de pilot slaagt.
De eerste bijeenkomst is bij basisschool de Windroos. Dat de formule aanslaat wordt al gauw duidelijk. Andere scholen laten weten belangstelling te hebben voor het concept. De Leesclub wordt opgenomen in het reguliere aanbod van de Bibliotheek op School, een samenwerking tussen 26 basisscholen en de Bibliotheek Deventer.
Gedeeltelijke lockdown
Het aantal besmettingen loopt razendsnel op. Tijd om hard in te grijpen vindt de regering. Tijdens de persconferentie van 13 oktober horen we de maatregelen. Het zijn er veel. Zo mogen we bijvoorbeeld maar 3 gasten thuis ontvangen, moet de horeca weer dicht en kun je geen alcohol meer kopen tussen 20.00 en 7.00 uur. Op doorstroomlocaties zoals de bibliotheek, is bezoek alleen mogelijk op basis van reservering.
Mondkapjes
De gedeeltelijke lockdown treft de bibliotheek licht. We mogen open blijven als verblijfbieb. Het dringende advies dat de regering gaf tijdens de persconferentie van 13 oktober nemen we serieus. Het dragen van een mondkapje wordt opgenomen in onze huisregels. Daarmee is het verplicht om in al onze vestigingen een mondkapje op te hebben als je loopt. Zit je te studeren of lekker te lezen, dan mag het kapje af.
Het is even lastig en af en toe is er wat gemor (ook van ons) maar uiteindelijk went het voor de meesten snel. De prachtigste exemplaren komen voorbij. Wel een beetje jammer dat je onze bewonderende glimlach dan niet kunt zien.
November is kookboekenmaand
Uit eten gaan zit er helaas even niet in, de horeca sloot de deuren in oktober. Dan maar zelf thuis de keuken in. Of je nu gek bent van de Mediterrane, Aziatische, Noord-Europese keuken en of je nu houdt van vlees, vis of vega(n), in de bibliotheek hebben we kookboeken genoeg voor inspiratie!
Soms komen de lekkerste recepten van je moeder, of de buurman. Die vind je meestal niet terug in boeken. Tot nu toe dan. In november vragen we onze gasten naar hun favoriete recepten en die hebben we gebundeld in een heus Bibliotheek Kookboek!
Tijdelijke verzwaring van de gedeeltelijke lockdown
Het aantal besmettingen daalt, maar niet snel genoeg. De regering wil er tijdelijk wat vaart achter zetten om zo de ziekenhuizen te ontlasten. Ook de doorstroomlocaties moeten volledig dicht. De bibliotheken horen daarbij. De maatregel gaat in op 4 november om 22.00 uur en zal voorlopig twee weken duren.
Motie Klaver
We maken ons op voor een volledige sluiting, maar dan is er Jesse Klaver met zijn motie. Hij vindt de maatschappelijke rol die bibliotheken en buurthuizen spelen zo groot dat we onder voorwaarden open mogen blijven.
De motie Klaver wordt op 4 november aangenomen door de voltallige Tweede Kamer. En ook niet onbelangrijk, wij staan in een klap op de kaart als belangrijke maatschappelijke, laagdrempelige organisatie. Iets waar we al jaren hard aan werken.
En de winnaar is…
Deventer Boekenstad. Twaalf eeuwen boekcultuur aan de IJssel. Het boek dat onder mede-redactie van onze eigen Suzan Folkerts, conservator bij de Athenaeumbibliotheek, is geschreven is verkozen tot Overijssels boek van het jaar in de categorie non-fictie. Ook niet onbelangrijk: de beelden. De redactie daarvan ligt bij collega Susanne de Jong.
Deventer Boekenstad verscheen eind 2018 bij Walburg Pers ter gelegenheid van de gelijknamige dubbeltentoonstelling. Het was de afsluiting van de viering van 1250 jaar Deventer en het 100-jarig bestaan van de Bibliotheek Deventer. Natuurlijk zijn we enorm verguld.
Afhaalbieb en open voor kwetsbare groepen
Niet dicht, maar open! De motie Klaver zorgt ervoor dat iedereen kan blijven lezen. Je moet inmiddels wel weer reserveren. Ons telefoonteam zit al klaar om hulp te bieden als het niet lukt. Onze jeugdspecialisten houden spreekuur voor ouders en kinderen die op zoek zijn naar goede boeken. Vooral voor kinderen is het erg belangrijk te blijven lezen, omdat de leesvaardigheid anders met sprongen achteruit gaat.
Omdat we open mogen blijven voor kwetsbare groepen mag onze leesplezierclub blijven komen. Het zijn mensen die (nog) niet zo goed zijn in de Nederlandse taal die graag samen een boek willen lezen en bespreken. Dat gebeurt onder leiding van een vrijwilliger en gaat prima op anderhalve meter afstand. En er kunnen afspraken gemaakt worden voor de diverse spreekuren: Digihulp, Basisvaardigheden, die van Stichting Taalhuis en Geldfit. Ook het NAH-café mag doorgaan.
We hoeven niet te wachten totdat de motie Klaver definitief als wettekst gepubliceerd is. De lijnen met onze contactpersonen bij de veiligheidsregio, gemeente en Team toezicht zijn kort en goed. Ze geven aan dat ze de politiek op de voet volgen en dat we, onder besproken voorwaarden, per direct open mogen.
Op pad in Deventer anno 1495
Waar kon je in 1495 in Deventer terecht om religieuze boeken te kopen en te lezen? Voor wie het wil weten lanceert de Rijksuniversiteit Groningen in samenwerking met de Athenaeumbibliotheek de app ‘Hidden Deventer’. Aan de hand van een historische GPS-kaart word je meegenomen door het verleden van Deventer Boekenstad.
De app is onderdeel van het project ‘Hidden Cities’ waar onder andere ook de steden Exeter, Hamburg, Trento en Valencia deel van uit maken. En nu kun je dus ook in Deventer kennis maken met de leefwereld van Deventer burgers aan het eind van de 15e eeuw.
Gedeeltelijke lockdown gaat verder
De verzwaringen van de gedeeltelijke lockdown gaan eraf. We zijn terug bij de de situatie van 13 oktober en dus mag de bibliotheek weer bezoekers ontvangen die langer willen verblijven.
Verblijfbieb gaat verder
Het scenario voor de verblijfbieb is erbij gepakt en we openen de deuren weer voor onze gasten. Stoelen zijn geteld, mandjes klaargezet, handgel aangevuld. De openingstijden worden gecommuniceerd, de website wordt geactualiseerd en een nieuwsbrief gaat uit. Het gaat enorm soepel. We passen ons razendsnel aan, net als onze gasten. Onze vaste krantenlezers bijvoorbeeld staan de dag van versoepeling, 10 minuten voor openingstijd, alweer op de stoep.
Harde lockdown
Het is weer volledig mis. De regering laat ons weten dat het nu menens is. We moeten in een harde lockdown. Niet meer naar de kapper, niet meer naar de bioscoop, maar ook niet meer naar de winkel met niet-essentiële boodschappen. Welke boodschappen dat zijn, daar is nogal verschil van mening over. Waar de politiek het wel over eens is, de bibliotheken mogen open blijven voor afhaal en kwetsbare groepen.
En terug naar de afhaalbieb
We zitten in de harde lockdown maar de bibliotheek mag in ieder geval weer openblijven als afhaalbieb en voor kwetsbare groepen. In eerste instantie zijn we zeer streng. Eén bezoeker erin, gereserveerde boeken overhandigen, één bezoeker eruit, herhaal! Het is niet ideaal en in overleg met de bevoegde instanties rekken we de regels hier en daar een klein beetje op om het aangenaam te maken voor onze gasten.
Zo wordt de mogelijkheid om in de Bibliotheek Centrum onder meer de collectieaanwinsten te presenteren fanatiek aangegrepen met een flinke dosis ‘teamspirit’. Zo kan weer een beetje op eigen houtje gesnuffeld worden, tot enthousiasme van onze bezoekers. Wie omhoogzit met een belangrijk document dat geprint moet, helpen we aan de balie – alle publiekscomputers zijn immers niet toegankelijk.
Wat allemaal tijdelijk niet mag of kan, proberen we te compenseren met veilige alternatieven, meestal door een of twee stappen extra te zetten. En we ruimen tijd in om gewoon eens even een praatje te maken. Uit de ontvangen bloemen, het snoep en de handgeschreven kaartjes, blijkt veel waardering voor die zorg en moeite.
Dag Oscar
Hallo Freshman
Colofon
Tekst: Bibliotheek Deventer – communicatie
Foto’s: Deventer Foto Kring / Bibliotheek Deventer
Vormgeving: RocketBoys
Voor alle op- en aanmerkingen staan we open. Stuur ze naar communicatie@bibliotheekdeventer.nl.
Rechtstreeks contact opnemen met Alice van Diepen wordt zeker op prijs gesteld. Mail naar alicevandiepen@bibliotheekdeventer.nl.